4708 Sayılı Yapı Denetim Kanunu

KANUN NO                                         : 4708

 

Kabul Tarihi                                       : 29 Haziran 2001

Resmi Gazete ile NeÅŸir ve Ä°lânı          : 13 Temmuz 2001 – Sayı: 24461

Amaç, kapsam ve tanımlar

MADDE 1.- Bu Kanunun amacı; can ve mal güvenliÄŸini teminen, imar planına, fen, sanat ve saÄŸlık kurallarına, standartlara uygun kaliteli yapı yapılması için proje ve yapı denetimini saÄŸlamak ve yapı denetimine iliÅŸkin usul ve esasları düzenlemektir.

Bu Kanun; 3194 sayılı Ä°mar Kanununun 26 ncı maddesinde belirtilen kamuya ait yapı ve tesisler ile 27 nci maddesinde belirtilen ruhsata tabi olmayan yapılar “ile tek parselde, bodrum katı dışında en çok iki katlı ve toplam ikiyüz metrekareyigeçmeyen müstakil yapılar” (DeÄŸiÅŸik : 30.06.2004 tarih 5205 sayılı kanun) hariç, belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında kalan yerlerde yapılacak yapıların denetimini kapsar.

Bu Kanunun uygulanmasında;

a) Bakanlık: Bayındırlık ve İskan Bakanlığını,

b) Ä°lgili idare: Belediye ve mücavir alan sınırları içindeki uygulamalar içinbüyükÅŸehir belediyeleri ile diÄŸer belediyeleri, bu alanlar dışında kalan alanlarda valilikleri, yapı ruhsatı ve kullanma izin belgesi verme yetkisine sahip diÄŸer idareleri,

c) Yapı sahibi: Yapı üzerinde mülkiyet hakkına sahip olan gerçek ve tüzel kiÅŸileri,

d) Yapım süresi: Yapı sahibinin, yapı ruhsatını aldığı tarih ile yapı kullanma iznini aldığı tarih arasındaki dönemi,

e) Yapı inÅŸaat alanı: Işıklıklar hariç, bodrum kat, asma kat ve çatı arasında yer alan mekanlar ve ortak alanlar dahil yapının inÅŸa edilen tüm katlarının alanını,

f) Yapı yaklaşık maliyeti: Binalarda, Bakanlıkça her yıl yayımlanan mimarlık ve mühendislik hizmet bedellerinin hesabına esas yapı yaklaşık birim maliyetlerine iliÅŸkin ilgili mevzuatta belirtilen birim maliyet ile yapı inÅŸaat alanının çarpımından elde edilen bedeli; binalarda yapılacak deÄŸiÅŸtirme, güçlendirme ve esaslı onarım iÅŸlerinin ve bina dışında kalan yapılarda ise yapının keÅŸif bedelini,

g) Taşıyıcı sistem: Yapıların; temel, betonarme, ahÅŸap, çelik karkas, duvar, döÅŸeme ve çatı gibi yük taşıyan ve aktaran bölümlerini ve istinat yapılarını,

h) Yapı hasarı: Kullanımdan doÄŸan hasarlar hariç, yapının fen ve sanat kurallarına aykırı, eksik, hatalı ve kusurlu yapılması nedeniyle yapıda meydana gelen ve yapının kullanımını engelleyen veya yapıda deÄŸer kaybı oluÅŸturan her türlü hasarı,

ı) Yapı denetim kuruluÅŸu: Bakanlıktan aldığı izin belgesi ile münhasıran yapı denetimi görevini yapan, ortaklarının tamamı mimar ve mühendislerden oluÅŸan tüzel kiÅŸiyi,

j) Yapı müteahhidi: Yapım iÅŸini, yapı sahibine karşı taahhüt eden veya ticari amaçla ya da kendisi için ÅŸahsi finans kaynaklarını kullanarak üstlenen, ilgili meslek odasına kayıtlı, gerçek ve tüzel kiÅŸiyi,

k) Proje müellifi: Mimarlık, mühendislik tasarım hizmetlerini iÅŸtigal konusu olarak seçmiÅŸ, yapının etüt ve projelerini hazırlayan gerçek ve tüzel kiÅŸiyi,

l) Denetçi mimar ve mühendis: Ä°lgili mühendis ve mimar meslek odalarına üyeliÄŸi devam eden ve Bakanlıkça denetçi belgesi verilmiÅŸ mühendis ve mimarları,

m) Laboratuvar: Ä°nÅŸaat ve yapı malzemeleri ile ilgili ham madde ve mamul madde üzerinde ilgili standartlarına veya teknik ÅŸartnamelerine göre ölçüm, muayene,kalibrasyon yapabilen ve diÄŸer özelliklerini tayin eden, Bakanlıktan izin almış tesisi,

Ä°fade eder.

Yapı denetim kuruluÅŸları ve görevleri

MADDE 2.- Bu Kanun kapsamına giren her türlü yapı; Bakanlıktan aldığı izin belgesi ile çalışan ve münhasıran yapı denetimi ile uÄŸraÅŸan tüzel kiÅŸiliÄŸe sahip yapı denetim kuruluÅŸlarının denetimine tabidir. Yapı denetim hizmeti; yapı denetim kuruluÅŸu ile yapı sahibi veya vekili arasında akdedilen hizmet sözleÅŸmesi hükümlerine göre yürütülür. Yapı sahibi, yapım iÅŸi için anlaÅŸma yaptığı yapı müteahhidini vekil tayin edemez.

Yapı denetim kuruluÅŸlarının nama yazılı ödenmiÅŸ sermayelerinin tamamının, mimar veya mühendislere ait olması zorunludur. Yapı denetim kuruluÅŸları; denetçi mimar ve mühendisler ile yardımcı kontrol elemanları istihdam eder.

Yapı denetim kuruluÅŸunda görev alacak denetçi mimar ve mühendisler ile yardımcı kontrol elemanlarında ve laboratuvar görevlilerinde aranacak nitelik ve deneyim ile bu kiÅŸilere belge verilmesi, yapı denetim kuruluÅŸunun ve laboratuvarların çalışma usul ve esasları Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.

Yapı denetim kuruluÅŸları aÅŸağıda belirtilen görevleri yerine getirmekle yükümlüdür:

a) Proje müelliflerince hazırlanan, yapının inÅŸa edileceÄŸi arsa veya arazinin zemin ve temel raporları ile uygulama projelerini ilgili mevzuata göre incelemek, proje müelliflerince hazırlanarak doÄŸrudan kendilerine teslim edilen uygulama projesi ve hesaplarını kontrol ederek, ilgili idareler dışında baÅŸka bir kurum veya kuruluÅŸun vize veya onayına tabi tutulmadan, ilgili idareye uygunluk görüÅŸünü bildirmek.

b) Yapı denetimini üstlendiÄŸine dair ilgili idareye taahhütname vermek, yapı ruhsatının ilgili bölümünü imzalamak, bu yapıya iliÅŸkin bilgileri yapı ruhsatı düzenleme tarihinden itibaren yedi gün içinde Bakanlığa bildirmek.

c) Yapının, ruhsat ve ekleri ile mevzuata uygun olarak yapılmasını denetlemek.

d) Yapım iÅŸlerinde kullanılan malzemeler ile imalatın proje, teknik ÅŸartname ve standartlara uygunluÄŸunu kontrol etmek ve sonuçlarını belgelendirmek, malzemeler ve imalatla ilgili deneyleri yaptırmak.

e) Yapılan tüm denetim hizmetlerine iliÅŸkin belgelerin bir nüshasını ilgili idareye vermek, denetimleri sırasında yapıda kullanılan malzeme ve imalatın teknik ÅŸartname ve standartlara aykırı olduklarını belirledikleri takdirde, durumu bir rapor ile ilgili idareye ve il sanayi ve/veya ticaret müdürlüklerine bildirmek.

f) Ä°ÅŸ yerinde, iÅŸ güvenliÄŸi ve iÅŸçi saÄŸlığı konusunda gerekli tedbirlerin alınması için yapı müteahhidini yazılı olarak uyarmak, uyarıya uyulmadığı takdirde durumu ilgili bölge çalışma müdürlüÄŸüne bildirmek.

g) Ruhsat ve eklerine aykırı uygulama yapılması halinde durumu üç iÅŸ günü içinde ilgili idareye bildirmek.

h) Yapının ruhsat eki projelerine uygun olarak kısmen veya tamamen bitirildiğine dair ilgili idareye rapor vermek.

ı) Zemin, malzeme ve imalata ilişkin deneyleri, şartname ve standartlara uygun olarak laboratuvarlarda yaptırmak.

Sorumluluklar ve yapılamayacak işler

MADDE 3.- Bu Kanunun uygulanmasında, yapı denetim kuruluÅŸları imar mevzuatı uyarınca öngörülen fenni mesuliyeti ilgili idareye karşı üstlenir.

Yapı denetim kuruluÅŸları, denetçi mimar ve mühendisler, proje müellifleri,laboratuvar görevlileri ve yapı müteahhidi ile birlikte yapının ruhsat ve eklerine, fen, sanat ve saÄŸlık kurallarına aykırı, eksik, hatalı ve kusurlu yapılmış olması nedeniyle ortaya çıkan yapı hasarından dolayı yapı sahibi ve ilgili idareye karşı, kusurları oranında sorumludurlar. Bu sorumluluÄŸun süresi; yapı kullanma izninin alındığı tarihten itibaren, yapının taşıyıcı sisteminden dolayı on beÅŸ yıl, taşıyıcı olmayan diÄŸer kısımlarda ise iki yıldır.

Yapıda, yapı kullanma izni alındıktan sonra, ilgili idareden izin alınmadan yapılacak esaslı tadilattan doÄŸacak yapı hasarından, izinsiz tadilat yapan sorumludur. Yapı denetim kuruluÅŸu; yazılı ihtarına raÄŸmen yapı sahibi tarafından önlemi alınmayan, parsel dışında meydana gelen ve yapıda hasar oluÅŸturan yer kayması, çığ düÅŸmesi, kaya düÅŸmesi ve sel baskınından doÄŸan hasarlardan sorumlu deÄŸildir.

Yapı denetim kuruluÅŸlarının yöneticileri, ortakları, denetçi mimar ve mühendisleri ile proje müellifleri, laboratuvar görevlileri ve yapı müteahhidi; bu Kanunun uygulanmasından dolayı ortaya çıkan yapı hasarından sorumludur.

Yapı denetim kuruluÅŸu denetim faaliyeti dışında baÅŸka ticari faaliyette bulunamaz. Bu kuruluÅŸun denetçi mimar ve mühendislerinin, denetim faaliyeti süresince baÅŸkaca mesleki ve inÅŸaat iÅŸleri ile ilgili ticari faaliyette bulunmaları yasaktır.

Yapı denetim komisyonu ve görevleri

MADDE 4.- Yapı denetim komisyonu; Bakanlıkça görevlendirilecek, konu ile ilgili en az genel müdür yardımcısı seviyesinde bir baÅŸkan ile en az ÅŸube müdürü seviyesinde dört üyeden oluÅŸur ve Bakanlıkça uygun görülen birimin bünyesinde faaliyetlerini yürütür.

Yapı denetimi komisyonu, yapı denetim kuruluÅŸlarına izin belgesi verir, faaliyetlerini denetler ve sicillerini tutar. Bu Kanunun uygulanmasından doÄŸan uyuÅŸmazlıkları inceler ve görüÅŸünü bildirir.

Yapı denetim komisyonu bu Kanun hükümlerine aykırı hareket eden yapı denetim kuruluÅŸu hakkında 8 inci maddeye göre iÅŸlem yapılmak üzere Bakanlığa teklifte bulunur.

Yapı denetim komisyonunun; çalışma usul ve esasları Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.

Yapı denetimi hizmet sözleÅŸmeleri

MADDE 5.- Yapı denetimi hizmet sözleÅŸmeleri yapı sahibi ile yapı denetim kuruluÅŸu arasında akdedilir. Bu sözleÅŸmenin bir sureti taahhütname ekinde ilgili idareye verilir.

Bu sözleÅŸmede; taahhüt edilen hizmetin konusu, yeri, inÅŸaat alanı, süresi, varsa yapı sahibi ile yapı müteahhidi arasında akdedilen sözleÅŸmede yer alan yapının fiziki özellikleri, yapı denetimi hizmet bedeli, yapı denetiminde görev alacak teknik personel listesi ve diÄŸer yükümlülükler yer alır.

Ä°lgili idare; yapı denetimi hizmet sözleÅŸmesinde yer alan hükümlere, yapı sahibinin uymaması halinde yapı tatil tutanağı düzenleyerek inÅŸaatı durdurur, yapı denetim kuruluÅŸunun uymaması halinde ise yapı denetimi komisyonuna bildirimde bulunur.

Yapı denetimi hizmetleri için yapı denetim kuruluÅŸlarına ödenecek hizmet bedelleri, asgari hizmet bedelinden az olmamak kaydıyla, projenin özellikleri ile yapının bulunduÄŸu bölgenin fiziki, ekonomik ve sosyal özellikleri dikkate alınarak bu sözleÅŸmede belirtilir.

Asgari hizmet bedeli, yapı yaklaşık maliyetinin %3’üdür. Yapım süresi, iki yılı aÅŸan yapılarda, bu oran, her altı ay için %10 artırılır, iki yıldan kısa süren yapılarda ise her altı ay için %5 azaltılır.

Yapı denetim kuruluÅŸu, katma deÄŸer vergisi hariç yaptığı hizmetlerden dolayı yapı sahibinden baÅŸka ad altında ayrıca hiçbir bedel talebinde bulunamaz.

Yapı denetimi hizmet sözleÅŸmesi ve hizmet bedellerinin ödenme esasları Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.

Yapı denetim kuruluÅŸu ile mimar ve mühendislerinin yapı ile iliÅŸkisinin kesilmesi

MADDE 6.- Yapı denetim kuruluÅŸunun görevden ayrılması veya mimar ve/veya mühendislerinden birinin, herhangi bir sebeple yapı ile iliÅŸkisinin kesilmesi halinde yapı denetim kuruluÅŸu durumu; gerekçeleri ile birlikte en geç üç iÅŸ günü içinde yazılı olarak Bakanlığa ve ilgili idareye bildirir. Aksi takdirde kanuni sorumluluktan kurtulamaz.

Bu durumda; yapı sahibince, yeniden yapı denetim kuruluÅŸu görevlendirilmedikçe veya yapı denetim kuruluÅŸunca, ayrılan mimar ve/veya mühendislerin yerine yenisi iÅŸe baÅŸlatılmadıkça ilgili idarece yapının devamına izin verilmez.

Sicillerin tutulması ve yapılara sertifika verilmesi

MADDE 7.- Yapı denetim kuruluÅŸlarının ve bu kuruluÅŸların mimar ve mühendislerinin yapı denetimine ait sicilleri, ilgili idare tarafından verilen sicil raporlarına göre yapı denetimi komisyonunca tutulur.

Bu Kanun kapsamında denetlenerek inşa edilmiş yapılara ilgili idarelerce sertifika verilir.

Siciller ile sicil raporlarının tutulması ve yapılara sertifika verilmesine dair usul ve esaslar Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.

Denetim faaliyetinin durdurulması ve izin belgesinin iptali

MADDE 8.- Yapı denetim kuruluÅŸlarından, bu Kanunda öngörülen esaslara göre denetim görevini yerine getirmedikleri anlaşılanların veya son üç yıl içerisinde üç defa olumsuz sicil alanların veyahut 3 üncü maddenin son fıkrası ile 6 ncı maddenin birinci fıkrası hükümlerine aykırı hareket ettiÄŸi belirlenenlerin denetim faaliyeti, yapı denetim komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça bir yıla kadar durdurulur ve belgesi geçici olarak geri alınır. Durdurma kararı, Resmi Gazetede ilan edilir ve sicillerine iÅŸlenir. Denetim faaliyetinin geçici olarak durdurulmasına neden olan yapı denetim kuruluÅŸunun mimar ve mühendisleri, bu süre içerisinde baÅŸka ad altında dahi olsa hiçbir denetim faaliyetinde bulunamaz. Geçici durdurmaya neden olan mimar ve mühendisler Bakanlıkça ilgili meslek odasına bildirilir. Meslek odaları, bu kiÅŸiler hakkında kendi mevzuatına göre iÅŸlem yapar.

Faaliyeti üç defa durdurulan yapı denetim kuruluÅŸunun denetim faaliyetine son verilir ve izin belgesi Bakanlıkça iptal edilir.

Ä°zin belgesi iptal edilen yapı denetim kuruluÅŸunun, kusurları mahkeme kararı ile kesinleÅŸen mimar ve mühendisleri baÅŸka bir yapı denetim kuruluÅŸunda görev almaları halinde, görev aldıkları bu kuruluÅŸa izin belgesi verilmez, verilmiÅŸse iptal edilir. Denetim faaliyeti geçici olarak durdurulan veya izin belgesi iptal edilen yapı denetim kuruluÅŸu hakkındaki bu karar ilgili idareye bildirilir ve denetimini üstlendiÄŸi yapıların devamına izin verilmez. Bu durumda, yapım faaliyetine devam edilebilmesi için yapı sahibince baÅŸka bir yapı denetim kuruluÅŸunun görevlendirilmesi zorunludur.

Ceza hükümleri

MADDE 9.- Bu Kanun hükümlerinin uygulanması sırasında görevini ihmal eden veya kötüye kullanan yapı denetim kuruluÅŸunun ortakları, yöneticileri, mimar ve mühendisleri, yapı müteahhidi, proje müellifi ile laboratuvar görevlileri 765 sayılı Türk Ceza Kanununun 3 üncü bab, 4 üncü faslındaki görevi ihmal ve görevi kötüye kullanma ile ilgili hükümlerine göre cezalandırılır.

Yapı denetim kuruluÅŸunun izin belgesi alma aÅŸamasında gerçeÄŸe aykırı belge düzenlendiÄŸinin izin belgesi verildikten sonra anlaşılması halinde, izin belgesi derhal iptal edilir ve ayrıca gerçeÄŸe aykırı belge düzenlemekten, bu belgeleri düzenleyenler hakkında suç duyurusunda bulunulur.

Yapılar ile ilgili diÄŸer düzenlemeler ile yapıların uÄŸramış olduÄŸu yıkım ve zararlardan dolayı genel hukuk hükümleri uygulanır.

Bu madde uyarınca hükmolunacak cezalar paraya çevrilemez ve tecil edilemez.

Bu Kanuna aykırı fiillerden dolayı hükmolunan kesinleÅŸmiÅŸ mahkeme kararları, Cumhuriyet savcılıklarınca Bakanlığa ve mimar ve mühendislerin baÄŸlı olduÄŸu meslek odalarına bildirilir.

Yapı denetim kuruluÅŸu ile denetçi mimar ve mühendisleri; eylem ve iÅŸlemlerinden 3194 sayılı Ä°mar Kanununun fenni mesul için öngörülen hükümlerine tabidirler.

Bakanlığın denetim yetkisi

MADDE 10.- Bakanlık, bu Kanunun uygulanmasında yapı denetim kuruluşlarının işlem ve faaliyetlerini denetleme yetkisine sahiptir.

Kanunun uygulanacağı iller

MADDE 11.- Bu Kanunun uygulanmasına pilot iller olarak; Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bolu, Bursa, Çanakkale, Denizli, Düzce, EskiÅŸehir, Gaziantep, Hatay, Ä°stanbul, Ä°zmir, Kocaeli, Sakarya, TekirdaÄŸ ve Yalova illerinde baÅŸlanır.

Pilot illerin geniÅŸletilmesi ve daraltılmasına, Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu yetkilidir.

DiÄŸer hükümler ve yönetmelikler

MADDE 12.- Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 3194 sayılı Ä°mar Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri uygulanır.

Bu Kanun gereÄŸince düzenlenmesi öngörülen yönetmelikler, Kanunun yayımı tarihinden itibaren kırkbeÅŸ gün içerisinde Bakanlıkça çıkarılır.

Yürürlükten kaldırılan ve deÄŸiÅŸtirilen hükümler

MADDE 13.- a) 3.2.2000 tarihli ve 595 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararname yürürlükten kaldırılmıştır.

b) 27.1.1954 tarihli ve 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları BirliÄŸi Kanununun ek 5, ek 6, ek 7 nci maddeleri ile geçici 6 ve geçici 7 nci maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.

c) 17.6.1938 tarihli ve 3458 sayılı Mühendislik ve Mimarlık Hakkında Kanunun 7 ncimaddesi aÅŸağıdaki ÅŸekilde deÄŸiÅŸtirilmiÅŸtir.

Madde 7.- 1 inci maddede belirtilen diploma veya ruhsatnamelerden birini haiz olmayanlar Türkiye’de mühendis veya mimar unvanı ile istihdam olunamazlar, imzalarla sanat icra edemezler, bu unvanları kullanarak rey veremezler ve imza da koyamazlar.

GEÇÄ°CÄ° MADDE 1.- Bu Kanunun yürürlüÄŸe girdiÄŸi tarihten önce Bakanlıkça yapı denetim kuruluÅŸlarına verilmiÅŸ olan yapı denetimi izin belgeleri, bu Kanunun yürürlüÄŸe girdiÄŸi tarihten itibaren üç ay süreyle geçerlidir. Bu süre içerisinde bu Kanun hükümlerine uygun olarak yenilenmeyen yapı denetim izin belgeleri geçersiz sayılır.

GEÇÄ°CÄ° MADDE 2.- Bu Kanunun yürürlüÄŸe girdiÄŸi tarihten önce 3194 sayılı Ä°mar Kanunu ile 595 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre alınan yapı ruhsatları geçerlidir.

GEÇÄ°CÄ° MADDE 3.- 595 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca yapı denetim kuruluÅŸlarınca tahsil edilmiÅŸ olan mali sorumluluk sigorta primleri yapı sahiplerine iade edilir.

Yürürlük

MADDE 14.- Bu Kanun yayımı tarihinden otuz gün sonra yürürlüÄŸe girer.

Yürütme

MADDE 15.- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

DiÄŸer Mevzuatlar

Ä°letiÅŸim Bilgileri

  • 0272 214 2039
  • 0533 610 8406
  • info@sineda.com.tr